Het sociaal jaar houdt in dat jongeren voor een periode van zes tot twaalf maanden werken in het publieke domein. In het bijzonder wordt daarbij gedacht aan de sectoren sport, welzijn, zorg, natuur en milieu. De doelgroep zijn alle jongeren van 16 tot en met 23 jaar.
Verplicht wordt het sociaal jaar niet omdat dat strijdig is met landelijke en Europese juridische bepalingen. Vrijblijvend zal het ook niet zijn. Jongeren die voor sociale dienstverlening kiezen krijgen een contract en dienen minsterns twintig uur per week te werken, eventueel na schooltijd.
Als beloning krijgen zij een beurs en een certificaat. Het kabinet wil met het sociaal jaar de maatschappelijke verantwoordelijkheid van jongeren vergroten. Daarnaast levert het extra handen op in sectoren die kampen met personeelsgebrek.